28 aug Vermoeidheid bij pubers en jongvolwassenen. Een alarmerend signaal of niet?
Pubers, ze hangen graag op de bank, op bed, in de stoel, op het schoolplein en zijn gek op uitslapen. Ze zijn zeker in de ochtend niet in beweging te krijgen. En ook bij jongvolwassenen zien we dit regelmatig terugkomen. Hebben ze een schop onder hun kont nodig? Of is er een reden voor?
Vermoeidheid bij pubers en jongvolwassenen een alarmerend signaal!
Scroll snel naar:
Wanneer ik mij moe voel, weet ik dat mijn lijf mij probeert te waarschuwen. De vermoeidheid is een alarmsignaal wat mij probeert te beschermen tegen overbelasting, ik heb meer rust nodig. Mijn vermoeidheid is afhankelijk van mijn lichamelijk en psychische conditie. Door fysiek te trainen wordt mijn lijf fitter en zal ik mij minder snel moe voelen. Andersom, als ik weinig doe, wordt mijn lijf minder fit, gaat mijn conditie achteruit en voel ik mij sneller moe. Vermoeidheid is dus een normaal signaal van lijf wat ervoor zorgt dat je jezelf in balans kan houden.
Wanneer vermoeidheid lang aanhoudt of snel optreedt wordt het een probleem. Je kan niet meer doen wat je graag wilt doen en raakt beperkt in je dagelijkse leven. Vermoeidheid kan een symptoom zijn van een onderliggende ziekte. Bij langdurige of extreme vermoeidheid is het belangrijk om onderzoek te laten doen door een arts. Het kan zijn dat je last hebt van een infectie, bloedarmoede, vitamine D tekort, vitamine B tekort of dat er problemen zijn met je schildklier. Echter, in de meeste gevallen komt er niks uit het onderzoek.
Wat als de arts niks kan vinden en je je wel heel moe voelt?
Wanneer vermoeidheid ervoor zorgt dat een puber of jongvolwassene niet meer kan doen wat hij zou willen doen, ontstaat er een probleem. De vermoeidheid krijgt de overhand en belemmert het dagelijkse leven. Wanneer vermoeidheid 6 maanden aanhoudt is de vermoeidheid chronisch geworden.
Vermoeidheid kan veroorzaakt worden door verschillende oorzaken:
Vermoeidheid bij pubers en jongvolwassenen door slaapgebrek
Campbell en collega’s hebben onderzoek gedaan naar het slaapgedrag en de hersenactiviteiten van pubers. Ze schrijven in hun onderzoek dat bij pubers de hersengolven tijdens de slaap verandert, de diepe slaap wordt minder. Dit hangt waarschijnlijk samen met het feit dat het aantal verbindingen tussen de hersencellen minder wordt. Bij kinderen worden veel verbindingen in de hersenen gemaakt wat ervoor zorgt dat kinderen veel kunnen leren. Maar veel verbindingen heeft als nadeel dat de informatie niet snel wordt doorgegeven. Daarom verdwijnen er in de pubertijd een heleboel verbindingen waardoor een puberbrein sneller gaat werken. Daarnaast lijkt er een verband te bestaan tussen het geslachtsrijp worden en het moment waarop het slaappatroon veranderd.
Omdat er zoveel veranderd in het puberbrein heeft een puber meer slaap nodig dan een volwassenen. Onderzoek toonde aan dat een puber gemiddeld 9,5 uur per nacht slaap nodig heeft.
Vermoeidheid door melatonine schommelingen
Tijdens de pubertijd veranderd ook het tijdstip waarop melatonine wordt aangemaakt. Melatonine is een stofje in je lijf dat wordt aangemaakt als het donker is, je wordt hier slaperig door. Tijdens de pubertijd wordt de melatonine steeds later aangemaakt waardoor pubers zich pas laat op de avond of soms pas midden in de nacht moe gaan voelen. Als ze dan pas naar bed gaan en ’s ochtends vroeg weer moeten opstaan ontstaat er een slaapgebrek, zeker als je bedenkt dat ze minimaal 9,5 uur slaap nodig hebben per nacht.
Wanneer er doordeweeks een slaapgebrek ontstaat wordt dit vaak in het weekend ingehaald tijdens het uitslapen. Dit is nodig om het slaaptekort in te halen.
Wat als uitslapen en uitrusten onvoldoende effect heeft?
Als uitslapen en uitrusten niet werkt en de arts geen oorzaak kan vinden voor de vermoeidheid, dan kan je wel wat hulp gebruiken. Het alarmerende signaal van je vermoeidheid schiet zijn doel voorbij. Je lijf is je aan het over-beschermen en blijft je zeggen dat je rustiger aan moet doen. De vermoeidheid is een op zichzelf staand iets geworden.
Wanneer je lang doorloopt met vermoeidheidsklachten, kom je in een negatieve spiraal terecht.
Blijf niet te lang doorlopen met vermoeidheidsklachten en vraag hulp!
CVS/ME bij jongvolwassenen en pubers
CVS is een afkorting voor het Chronisch VermoeidheidsSyndroom. Wanneer je 6 maanden of langer last hebt van vermoeidheid die niet verklaard kan worden door een medisch onderliggende aandoening kan je de diagnose CVS krijgen.
Je hebt CVS als:
- je last hebt van langdurige en ernstige vermoeidheidsklachten.
- je vermoeidheidsklachten niet verbeteren door te rusten.
- je vermoeidheidsklachten niet komen door overbelasting of veel inspanning.
- je vermoeidheid je weerhoudt van de dagelijkse dingen in het leven zoals school, sport, afspreken met vrienden of andere hobby’s.
- er geen medische verklaring te vinden is voor de vermoeidheid.
- je 6 maanden of langer last hebt van vermoeidheid.
Wat is het verschil tussen CVS en ME?
Er is geen verschil tussen CVS en ME. ME werd vroeger vaker gebruikt, nu spreken we over CVS.
ME is de afkorting van Myalgische (spierpijn) Encefalomyelitis (ontsteking van hersenen en ruggenmerg). In 1956 werd deze ziekte voor het eerst gezien in een ziekenhuis in Londen. Opeens hadden veel mensen last van vermoeidheid, concentratiestoornissen en hoofdpijn. De doktoren dachten dat dit kwam door een besmettelijke ontsteking waardoor ze de ziekte ME noemde.
Echter is nooit aangetoond dat de ziekte door een ontsteking kwam. Dat is de reden dat we nu over CVS praten. CVS is een beschrijving van symptomen, niet van een oorzaak.
Welke klachten horen er bij CVS?
De voornaamste klachten is extreme vermoeidheid waarbij rusten en slapen nauwelijks helpt. Je kan ook klachten hebben als:
- hoofdpijn
- slecht inslapen of doorslapen
- vaak spierpijn
- problemen met de concentratie
- pijn in gewrichten
- moeite met traplopen
- opzien tegen alle activiteiten die je moet doen
Hoe vaak komt chronische vermoeidheid bij pubers en jongvolwassenen voor?
Veel jongeren ervaren chronische vermoeidheid, maar weinig gaan ermee naar de dokter. 1 Op de 7 jongeren in Nederland heeft last van extreme vermoeidheid en dit komt 2x zo vaak voor bij meisjes dan bij jongens. Hiervan blijkt maar 1-2% naar de huisarts te gaan.
Risicofactoren chronische vermoeidheid bij jongvolwassenen en pubers
Viner et al. deed in 2008 onderzoek naar de risicofactoren voor het ontstaan van langdurige / chronische vermoeidheid. Roken en overgewicht bleken geen relatie te hebben met chronische vermoeidheid, maar depressieve symptomen zijn wel een risicofactor voor langdurige vermoeidheidsklachten. Elke dag lang (meer dan 4 uur) achter een beeldscherm zitten verdubbeld de kans op aanhoudende vermoeidheid.
Gevolgen van chronische vermoeidheid bij pubers en jongvolwassenen
Wanneer vermoeidheid extreem en langdurig is heeft dit veel impact op het sociale leven. Vermoeidheid is een veel voorkomende reden van langdurige schooluitval met soms blijvende gevolgen voor de arbeidsmogelijkheden als volwassenen. Ook de sociale ontwikkeling komt door langdurige vermoeidheid in het gedrang. In plaats van zelfstandiger worden jongeren met CVS afhankelijker van de ouders.
CVS is een onzichtbare klacht waardoor jongeren regelmatig te maken krijgen met onbegrip van hun omgeving.
Onderzoek bij CVS en diagnose
Er bestaat geen test voor CVS. Vaak wordt er wel bloedonderzoek en lichamelijk onderzoek gedaan om andere onderliggende medische aandoeningen uit te sluiten. De arts luistert vervolgens goed naar je verhaal en bekijken de uitslag van de onderzoeken. Wanneer er niks uit al die onderzoeken komt en je langer dan 6 maanden vermoeidheidsklachten hebt, kan de diagnose CVS gesteld worden.
Chronisch vermoeidheidssyndroom, dat gaat dus niet meer over?
Het woord Chronisch in de CVS diagnose is misplaatst. Het geeft aan dat de vermoeidheid lang duurt maar het wil niet zeggen dat het niet meer over kan gaan! Soms wordt ook wel de term SOLK (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke Klachten) genoemd, dat is een beter passende term.
Behandeling van Chronische vermoeidheid bij jongvolwassenen en kinderen bij Move & Mind
Er zijn geen medicijnen voor CVS. Gelukkig zijn er wel andere soorten behandeling mogelijk.
Een effectieve methode is een combinatie tussen cognitieve gedragstherapie bij de psycholoog en fysiotherapie of kinderfysiotherapie.
Wanneer je je bij Move & Mind aanmeldt voor een behandeling kan je kiezen voor een behandeling bij de psycholoog of bij de fysiotherapeut/kinderfysiotherapeut. Maar het meest effectief is een gecombineerde behandeling.
We kijken zowel naar jouw fysieke als mentale gezondheid en zoeken zorgvuldig uit waar jouw vermoeidheid vandaan komt. Vervolgens maken we een behandelplan en helpen we je om je weer fit en gezond te voelen.
In ons programma leer je:
- anders denken over de vermoeidheid (cognitieve gedragstherapie)
- je energie goed te verdelen over de dag (fysiotherapie / kinderfysiotherapie)
- hoe je conditie opbouwt en gaan we daar samen mee aan de slag (fysiotherapie / kinderfysiotherapie)
- ademhalingsoefeningen die ervoor zorgen dat je minder snel moe bent (fysiotherapie / kinderfysiotherapie)
- ontspannen (fysiotherapie / kinderfysiotherapie)
Ook al voelt het nu uitzichtloos of is de moed je in de schoenen gezakt.
Ook jouw vermoeidheid kan weer overgaan!
Wat je zelf kan doen bij chronische vermoeidheid
Het is belangrijk om uit die negatieve spiraal te komen. dat doe je als volgt:
- Ga elke dag naar buiten.
- Ga elke dag op hetzelfde tijdstip naar bed en sta op hetzelfde tijdstip op.
- Kom stap voor stap in beweging, maak een opbouw schema voor jezelf.
- Zet op een rijtje wat er in je leven energie kost en verander dat.
- Omring je met mensen waar je je prettig bij voelt.
Belangrijk: blijf niet te lang doorlopen met je klachten! Hoe langer het duurt voordat je hulp krijgt, hoe langer het duurt voordat je van je klachten af bent.
Wij zijn er, ook voor jou!
Een interessant filmpje over wat beweging met je gezondheid doet
Literatuur
- Viner RM, Clark C, Taylor SJC, et al. Longitudinal Risk Factors for Persistent Fatigue in Adolescents. Arch Pediatr Adolesc Med. 2008;162(5):469–475. doi:10.1001/archpedi.162.5.469
- Fukuda K, Straus SE, Hickie I, Sharpe MC, Dobbins JG, Komaroff A. The chronic fatigue syndrome: a comprehensive approach to its definition and study. International Chronic Fatigue Syndrome Study Group. Ann Intern Med. 1994;121(12):953-959. doi:10.7326/0003-4819-121-12-199412150-00009
Marieke Versteegt
Laatste berichten van Marieke Versteegt (toon alles)
- Vacature (kinder) ergotherapeut / kinderfysiotherapeut / kinderoefentherapeut - 12 februari 2024
- Tips bij zorgverzekering stress 2023 - 9 december 2022
- Dystrofie en Complex Regionaal Pijnsyndroom (CRPS) bij kinderen en volwassenen. Een pijnlijke aandoening! - 29 augustus 2022